مطلبی درباره آبخیزداری

با سلام

مقاله ای درباره آبخیزداری که به زبان ساده به اصول آبخیزداری و تشریح حوزه آبخیز پرداخته است .

Watershed Management

مهمترین علل رایج تخریب سدهای خاکی

سر ریز شدن سد

• نحوه ایجاد و خسارات :
  این امر موجب شسته شدن تاج و نهایتا تخریب سد می‌شود. حدود 30 درصد از خرابیهای سد خاکی ناشی از سر ریز شدن آنها بوده است.
  
  
• روشهای مقابله :
  برآورد دقیق بزرگترین سیلاب محتمل و طراحی سرریزهایی با ظرفیت مناسب تخلیه آنها ، علاوه بر آن باید فاصله سطح آزاد آب مخزن تا تاج سد (ارتفاع آزاد ) بگونه‌ای در نظر گرفته شود تا بر اثر نشست سد یا امواج حاصل از زمین لرزه ، آب از روی سد سر ریز نکند.

برخورد خط تراوش با دامنه پایاب:

• نحوه ایجاد و خسارات : اگر سطح ایستایی درون سر دامنه پایاب را قطع نماید، شسته شدن ذرات ریز و ناپایداری سد را به همراه خواهد داشت.
  
  
• روشهای مقابله :
  با بقیه زهکشهای مناسب در پاشنه سد ، خط تراوش آب به داخل جسم سد منتقل می‌شود.

رگاب

• نحوه ایجاد و خسارات :
  شسته شدن ذرات ریز از میان ذرات درشت تر به تدریج به ایجاد مسیر های آزاد گذر آب منجر می‌شود.
  
  
• روشهای مقابله :این کار از طریق به حداقل رساندن مقدار و سرعت آب نشتی توسط انتخاب مصالح مناسب و تعبیه هسته نفوذ ناپذیر و صافیهای مناسب صورت می‌گیرد.

مسیر آزاد گذر آب

• نحوه ایجاد و خسارات :
  در امتداد ترکهای ناشی از شست سد یا ترکهای ایجاد شده در مراحل آغازین گسیختگی ایجاد می‌شود. به موازات سطح خارجی لوله‌ها و مسیر آب بر ، در امتداد سطح تماس بخشهای بتنی با خاک ، در سطح لایه‌های خاکی که به دقت کوبیده یا متراکم نشده‌اند و از طریق سوراخهای ایجاد شده توسط حیوانات حفار و ریشه گیاهان بوجود می‌آید.
  
  
• راههای مقابله :
  چون در سدهای خاکی پس از تشکیل مسیر گذر آب ، مقابله با آن دیگر امکانپذیر نیست. لذا باید در مراحل طراحی و اجرای سد دقت کافی جهت جلوگیری ار این شکل به عمل آید.

ناپایداری دامنه‌ها

• نحوه ایجاد و خسارات :
  نشست بدنه سد ، ایجاد ترکهایی در طول تاج سد یا دامنه پایاب و افزایش دبی زهکشها در پاشنه سد می‌توانند نشانه‌هایی از آغاز توسعه یک گسیختگی باشند.
  
  
• روشهای مقابله :
  طراحی مناسب شیب دامنه‌های سراب و پایاب سد با در نظر گرفتن جنس و مشخصات مصالح مصرفی ، جلوگیری از افزایش ناخواسته فشار آب در جسم سد و در نظر گرفتن زمین لرزه‌های محتمل مهمترین عوامل برای مرتفع کردن این مساله است.

گسیختگی پی

• نحوه ایجاد و خسارات :
  اگر بر اثر بار گذاری ناشی از ایجاد سد ، آبگیری آن با نیروهای ناشی از زمین لرزه ، تنشهای برشی ایجاد شده در پی سد از مقاومت برشی مصالح بیشتر شود، پی گسیخته می‌شود. این شرایط در رسهای تحکیم نیافته اغلب بلافاصله بعد از اولین آبگیری و در رسوبات ماسه‌ای بیشتر بر اثر بار گذاری چرخه‌ای زمین لرزه ایجاد می‌شود.
  
  
• روشهای مقابله :
  تحکیم کافی خاکهای چسبنده و متراکم نمودن خاکهای بدون چسبندگی به روش تحکیم دینامیکی یا لرزش و ایجاد امکان زهکشی آب در زمان وقوع زمین لرزه به توسط ایجاد ستونهای سنگی یا چاههای زهکش.

فرسایش پذیری

• نحوه ایجاد و خسارات :
  فرسایش سطح خارجی سد ، گر چه در کوتاه مدت همانند مشکلات دیگری که ذکر شد نمی‌تواند خطر آفرین باشد. ولی در دراز مدت ممکن است از کارآیی سد بکاهد.
  
  
• روشهای مقابله :
  انتخاب سنگریز مناسب در دامنه سراب برای محافظت آن از اثر امواج و در دامنه پایاب برای مقابله با اثرات زیانبار نزولات جوی و هوازدگی.

منبع : http://daneshnameh.roshd.ir

انگشت وزیر بهداشت روی زنگ خطر

جامعه > سلامت  - بحث آلودگی آب تهران، چند ماهی بود که به صلاحدید استاندار تهران تا حدود زیادی از رسانه‌های رسمی حذف شده بود، تا آن که روز گذشته وزیر بهداشت با سخنان خود، بار دیگر زمینه طرح مجدد این بحث در فضای رسانه‌های گروهی را فراهم کرد.

مهدی خاکی‌فیروز:
نشست معاونان بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور فرصتی فراهم کرد تا خبرنگاران از وزیر بهداشت درخصوص آب تهران سؤال کنند. مرضیه وحید دستجردی با بیان اینکه میزان نیترات آب تهران در برخی مناطق شهر بالاتر از حد استاندارد است، گفت: به زنان باردار و کودکان شیرخوار توصیه می‌کنم از آب بطری استفاده کنند و آب لوله‌کشی نخورند. او البته توضیح نداد که آلودگی آب در کدام مناطق تهران بیش از حد استاندارد است.

وزیر بهداشت ادامه داد: براساس این گزارش، میزان نیترات آب در برخی نقاط تهران بالاتر از استاندارد است که وزارت نیرو تلاش می‌کند این آب را با آبهایی که نیترات کمتری دارند رقیق کند.

وحیددستجردی اضافه کرد: «برای جلوگیری از عوارض مصرف آب شرب با نیترات بالا، استفاده از آب بطری را توصیه می‌کنم.»

تأیید پس از تکذیب‌ها
بخش‌هایی از گزارش وزارت نیرو در مورد آلودگی آب لوله‌کشی تهران به نیترات، در حالی بر زبان وزیر بهداشت جاری شد که وزارت نیرو پیش از این بارها آلودگی آب تهران را تکذیب کرده بود. در یکی از اطلاعیه‌های مطبوعاتی وزارت نیرو در سال گذشته تأکید شده بود: «آب‌های زیرزمینی تهران با نظارت مداوم شرکت آب و فاضلاب تهران و با بهره‌گیری از مدرن‌ترین آزمایشگاه‌های روز دنیا که دارای گواهینامه‌های 9001، 14001، 18001 و 17025 و مورد تأیید نهادهای نظارتی بین‌المللی هستند، صورت می‌گیرد. علاوه بر این، وزارت بهداشت و سازمان محیط‌زیست نیز بر کیفیت آب چاه‌های حفر شده نظارت می‌کنند.» در این اطلاعیه کسانی که از کیفیت بهداشتی آب تهران انتقاد می‌کنند به «رفتارهای غیرمسئولانه و اظهارنظرهای غیرکارشناسی» متهم شدند که «موجبات تشویش افکار عمومی و نگرانی مردم را فراهم می‌آورند.»

دردسرهای خانم وزیر
سخنان وزیر بهداشت مبنی بر آلودگی آب تهران به نیترات در حالی بیان می‌شود که پیش از این مرتضی تمدن، شرایط دشواری را برای مدعیان آلودگی آب شرب تهران ترسیم کرده بود. او شهریور سال گذشته گفت: «آب تهران هیچ مشکلی ندارد و نباید برخی آلودگی‌ آب‌های سفره‌های زیرزمینی را به آب شرب تهران ربط داد. برای آن که هر دستگاه و شخصی نتواند درباره آب تهران اظهارنظر کند و مردم را بیهوده نگران و مضطرب سازد، مصوب کردیم مسئولان قضایی از او دلیل و مدرک مستند بخواهند و اگر نتوانست ادعای خود را اثبات کند، مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.»

او تأکید کرد: «طرح این‌گونه مسائل، برای جمعیت تهران ایجاد مشکل می‌کند و یک موضوع خصوصی و مربوط به یک فرد خاص یا دستگاه خاصی نیست. بنابراین اجازه نمی‌دهیم افراد غیرمسئول با اظهارنظرهای خود، فضای جامعه را ملتهب کنند.»

نیترات چاره دارد
دکتر احمدرضا یزدان‌بخش، عضو هیأت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد وجود نیترات در آب تهران می‌گوید: «حقیقت این است که این ماده در هر حال در آب وجود دارد و طبق استانداردهای مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی، تا 50 میلی‌گرم، در لیتر قابل قبول است. البته همین مقدار هم در درازمدت می‌تواند عوارضی را برای مصرف‌کنندگان ایجاد کند و باید برای حذف آن برنامه‌ریزی کرد.» از او می‌پرسم آیا روش تجاری برای کاهش یا حذف نیترات وجود دارد. او می‌گوید: «در حال حاضر روش‌های تصفیه آب برای تصفیه و حذف نیترات وجود دارد که تکنولوژی آن در کشور ما نیز هست. اما بحث حذف املاح محلول در آب در مقادیر کم، هزینه‌بر و دشوار است. برای حل این مشکل و در حجم‌های بالا، روش‌های بهینه‌ای وجود دارد که می‌توان از آن جمله به تصفیه بیولوژیکی سیستم دنیتریفیکاسیون برای حذف نیترات آب اشاره کرد که در برخی کشورها در حال اجراست. علاوه بر آن روش‌هایی مثل آره‌او، اسمز معکوس و تعویض یون هم برای حذف نیترات وجود دارد که هزینه آن بسیار بالاست و برای آب‌های بسته‌بندی شده توصیه می‌شود. البته بهتر است به جای تصفیه آب آلوده به نیترات، از منابع آبی جایگزین استفاده کنیم زیرا گرچه تکنولوژی  حذف نیترات در کشور ما وجود دارد ولی مقرون به صرفه نیست.»

گفتنی است پیش از این وزارت بهداشت با پی بردن به ازدیاد نیترات در چاه‌های آب آشامیدنی، دستور پلمب آن را صادر می‌کرد  ولی مدتی است که به دلیل کمبود منابع آب در تهران، حساسیت کمتری نسبت به این موضوع نشان داده می‌شود و اغلب از طریق مخلوط کردن آب‌های پرآلاینده با آب کم‌آلاینده، از آب چاه‌های آلوده نیز استفاده می‌شود.

منشأ آلودگی کجاست؟
تاکنون موارد زیادی به عنوان منشأ آلودگی آب تهران مطرح شده است. انوشیروان محسنی‌ ‌بندپی، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس، حل شدن کودهای شیمیایی در آب و نفوذ آن به آب‌های زیرزمینی را یکی از عوامل اصلی آلوده شدن  آب تهران می‌داند. او می‌گوید: «در بهترین شرایط تنها 50 درصد از نیترات موجود در کودها در اختیار گیاه قرار می‌گیرد و بقیه این ماده در آب به صورت پایدار می‌ماند.»

او همچنین به اختلاط فاضلاب‌های خانگی با آب‌های  روزمینی و زیرزمینی اشاره می‌کند و می‌گوید: «فاضلاب‌های خانگی بین 40 تا 60 میلی‌گرم در لیتر ازت دارند. البته این آلودگی در مقایسه با کودهای شیمیایی قابل توجه نیست.»

نفوذ شیرابه زباله به آب‌های زیرزمینی، یکی دیگر از عوامل آلاینده آب‌های زیرزمینی است که عمدتاً در منطقه کهریزک تهران دیده می‌شود. با این حال ابراهیم حاجی قاسمی، رئیس مرکز بهداشت شهرداری تهران با لحنی توجیه‌گرایانه می‌گوید: «اگر شیرابه‌های بازیافت زباله به آب‌های زیرزمینی  منتقل شده و موجب آلودگی آب شود، سازمان آب و فاضلاب باید پاسخگو باشد چون آنها متولی تصفیه آب هستند. اما اینکه به بهانه آلودگی آب، بازیافت زباله انجام نشود، امری غیرمنطقی است.»

چرای دام در مناطق بالادست شهر و سرچشمه‌های آب، از دیگر مسائلی است که به‌آ‌لودگی منابع آب تهران دامن می‌زند. پیش از این محمدباقر صدوق، معاون کنونی سازمان محیط‌زیست از حضور 120 هزار رأس دام در پارک ملی لار به عنوان منشأ بخشی از آلودگی‌های آب تهران یاد کرده بود.

هادی حیدرزاده، مشاور زیست‌محیطی شهردار اما انگشت اتهام را به سمت وزارت نیرو نشانه می‌رود. او می‌گوید: «منابع زیرزمینی آب تهران به علت نبود شبکه‌ فاضلاب شهری در این کلانشهر آلوده شده است. تهران در زمینه مدیریت شبکه فاضلاب در میان کلانشهرهای جهان، جزو 10 شهر آخر جهان است.»

البته با توجه به حضور صنایع آلاینده در تهران، باید در کنار راه‌اندازی شبکه فاضلاب، فکری هم به حال پساب‌های صنعتی کرد که در حال حاضر عمده آنها از طریق چاه‌های جذبی روانه آب‌های زیرزمینی می‌شود.

آخرین تکذیب‌ها
با اینکه تاکنون مسئولان مختلفی از آلودگی آب تهران سخن گفته‌اند، مدیرعامل آبفای استان تهران دیروز نیز به تکذیب این سخنان پرداخت و گفت: «آلودگی آب برخی ساختمان‌ها ارتباطی با مخازن آب آشامیدنی ندارد و علت آن ترکیدگی لوله‌های خیابان یا ورودی ساختمان است. چنانچه مردم چنین مواردی مانند گل و لای را در آب ساختمان خود مشاهده کردند، حتماً لوله‌های آب ورودی به ساختمان را کنترل کنند.»

 

 

 

نام	سمت	اظهارنظر
دکتر علیرضا مرندی	عضو کمیسیون بهداشت	آلودگی آب تهران انکارناپذیر است.
مرتضی تمدن	استاندار تهران	آب شرب تهران هیچ مشکلی ندارد، هر دستگاه و شخصی بدون مدرک مستند در مورد آب تهران اظهارنظر کند، مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.
هادی حیدرزاده	مشاور زیست‌محیطی شهردار تهران	آب تهران به دلیل نبود سیستم فاضلاب شهری آلوده شده است.
دکتر کاظم ندافی	رئیس مرکز سلامت و کار وزارت بهداشت	نیترات آب مناطقی از تهران که از چاه تأمین می‌شود، واقعاً بالاست.
داریوش گلعلی‌زاده	معاون محیط‌زیست انسانی اداره محیط‌زیست	آب شرب سالم است، سفره‌های زیرزمینی آلوده شده‌اند.
داود ملایی	مدیرعامل سابق شرکت (سال 86) آب و فاضلاب تهران	3 میلیون شهروند ساکن جنوب تهران آب آلوده می‌نوشند که خطر جدی دارد.
داود ملایی	مدیرعامل سابق شرکت (سال 88) آب و فاضلاب تهران	نیترات آب تهران درحد مجاز است. مردم نگران آلودگی، کیفیت و نیترات در آب شرب نباشند.
دکتر جلال‌الدین شایگان	استاد دانشگاه صنعتی‌شریف و رئیس سابق شاخه محیط زیست فرهنگستان علوم	آب تهران ناسالم است و تنها به نیترات هم آلوده نیست.
محمدباقر صدوق	رئیس سازمان محیط‌زیست استان تهران	باتوجه به آلوده بودن سفره‌های زیرزمینی آب تهران، در آینده خطراتی متوجه آب تهران می‌شود.

 

ArcGIS 10 متولد شد

با سلام خدمت دوستان عزیز .

مدت کوتاهی از تولد  نسخه جدید  نرم افزار  قدرتمند ArcGIS ( نسخه 10) میگذرد . تغییرات بسیاری در

نسخه جدید این نرمافزار ایجاد شده . از جمله طبقه بندی تصاویر ماهواره ای در ArcGIS ، ویرایش در

3D Analyst و مدیریت تصاویر ماهواره ای در این نرم افزار را میتوان نام برد .

برای اطلاعات بیشتر به لینک زیر مراجعه نمایید .

http://www.esri.com/software/arcgis/arcgis10/demos.html